Η διέξοδος των Τοπικών Πρωτοβουλιών Απασχόλησης
Η κορύφωση των συνεπειών της οικονομικής ύφεσης δημιουργεί εκρηκτικά προβλήματα σε πολλές περιφέρειες της Ελλάδας, αλλά και στο ίδιο μας το κατώφλι. Ιδίως στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιφέρεια της, η παραμονή στη νιρβάνα της οικονομικής αποσύνθεσης και η προσδοκία της «άνεργης ανάπτυξης», συνιστά μια ισχυρή πιθανότητα. Επομένως, η ενεργοποίηση των δήμων αποτελεί ένα χρήσιμο εν δυνάμει υποκατάστατο, ιδίως υπό συνθήκες απίσχνανσης των κεντρικών πολιτικών απασχόλησης για λόγους δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Ο στόχος των τοπικών πρωτοβουλιών απασχόλησης (ΤΠΑ ) είναι η κοινωνική στήριξη των ανέργων (π.χ. παροχή πληροφοριών για τα δικαιώματά τους) όπως και η γενικότερη τόνωση της απασχόλησης μέσω ειδικών, θεσμικών ή οικονομικών κινήτρων, που δίδονται σε τοπικές επιχειρήσεις και οργανισμούς. Οι τοπικές αυτές πρωτοβουλίες (με συμμετοχή κοινωνικών φορέων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης) πρέπει να έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα και αναπτυξιακό περιεχόμενο. Οι ΤΠΑ ανταποκρίνονται σε τοπικές συνθήκες και δεν πρέπει να αποτελούν «εφαλτήριο»για την απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, των αμοιβών και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Στόχοι των ΤΠΑ είναι η προώθηση της τοπικής ανάπτυξης με τη βελτίωση και αύξηση της απασχόλησης σε περιοχές ή τομείς που βρίσκονται σε παραγωγική αναδιάρθρωση ή υποβάθμιση, η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού περιοχών με οικονομικά και κοινωνικά μειονεκτήματα, η προώθηση στη απασχόληση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και η αύξηση της απασχολησιμότητας. Οι ΤΠΑ συνήθως αναφέρονται σε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις σε τοπική κλίμακα, με βάση τους τέσσερις πυλώνες της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Απασχόληση και ειδικότερα:
- Τη βελτίωση της απασχολησιμότητας
- Την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας
- Την ενίσχυση της προσαρμοστικότητας
- Την προώθηση των ίσων ευκαιριών
Οι δράσεις που περιλαμβάνονται στις ΤΠΑ κατά κανόνα απευθύνονται στις παρακάτω ομάδες στόχου του πληθυσμού:
Ä ανέργους ή υποαπασχολούμενους σε οικονομικά ή/ και κοινωνικά υποβαθμισμένες περιοχές
Ä ανέργους ή υποαπασχολούμενους σε τομείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα απασχόλησης
Ä ειδικές πληθυσμιακές ομάδες, σε τοπική κλίμακα, που αντιμετωπίζουν δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας
Οι προβλεπόμενες δράσεις περιλαμβάνουν τη συμβουλευτική, την επιδότηση της απασχόλησης, την αυτοαπασχόληση, την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας, την επαγγελματική κατάρτιση, την προκατάρτιση και την παροχή συνοδευτικών υποστηρικτικών υπηρεσιών
Η χωρική εμβέλεια των παρεμβάσεων εκτείνεται από το επίπεδο της συνοικίας έως και το επίπεδο ολόκληρου του δήμου. Οι κύριες προϋποθέσεις επιτυχούς εφαρμογής είναι: α) η ολοκληρωμένη προσέγγιση β) η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας γ) η τοπική διάσταση δ) η προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή και ε) η εταιρικότητα, που εξασφαλίζεται μέσω της σύστασης δικτύου κοινωνικών φορέων (Δήμος, Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, ΟΑΕΔ, Ενώσεις Επιχειρηματιών κ.λπ.).
Η ανάληψη μιας τοπικής πρωτοβουλίας για την απασχόληση, ενδέχεται να αποτελεί μια λύση και πολλούς ΟΤΑ, καθώς το πεδίο δράσης είναι ανοιχτό, ιδίως μετά την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του Καλλικράτη και τη δημιουργία ισχυρότερων δήμων.
*Θεόδωρος Κουτρούκης
Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου