Του Κώστα Στούπα
"Είναι τρελός, είναι τρελός ο στρατηγός...” φώναζαν προχτές οι συγκεντρωμένοι την ώρα που μιλούσε ο απόστρατος στρατηγός Φράγκος Φραγκούλης στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης. Την επομένη όταν ρωτήθηκε ο ίδιος δεν απέκλεισε να ηγηθεί νέου κόμματος με πατριωτικά χαρακτηριστικά...
Το μέγεθος της συγκέντρωσης της Θεσσαλονίκης κατέλαβε πολλούς εξαπίνης καθώς θεωρούσαν πως τα σημάδια κόπωσης που εμφανίζει τα τελευταία χρόνια η ελληνική κοινωνία δεν άφηναν περιθώρια για κινητοποιήσεις.
Επιπλέον, οι εκφραστές και εκμεταλλευτές του αντιμνημονιακού μετώπου (ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) που σχηματίστηκε μετά το 2010 φαίνεται πως έχουν πιστέψει αυτό που "πουλάνε” στους δανειστές έναντι εύνοιας που εξασφαλίζει παραμονή στην εξουσία, πως δηλαδή ελέγχουν το "πεζοδρόμιο” και ως εκ τούτου μπορούν να εγγυηθούν την κοινωνική ηρεμία...
Το μέγεθος της συγκέντρωσης της Θεσσαλονίκης έδειξε πως υπάρχουν υπόγειες διεργασίες στην κοινωνία που βρίσκονται σε εξέλιξη και αναζητούν έκφραση. Το "Μακεδονικό” μοιάζει με αφορμή που έφερε τα ρεύματα αυτά στην επιφάνεια.
Δεν παραγνωρίζουμε πως το 70-80% της κοινής γνώμης διάκειται εχθρικά προς ονομασία με τον όρο Μακεδονία, αλλά δεν αρκεί για το μέγεθος της "ηφαιστειακής” αφύπνισης. Πόσο μάλλον που η επίσημη εκκλησία είχε πάρει αποστάσεις...
Μάλλον αυταπατώνται όσοι νομίζουν ότι με τη διανομή 500εύρων σε απόρους χωρίς μέλλον θα εξασφαλίσουν την πολιτική τους υποστήριξη...
Λάθος κάνουν και όσοι περιχαρακώνουν το κοινό αυτό σε μια άκρα δεξιά με χαρακτηριστικά της μεταπολεμικής Ευρώπης ή της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Πόσο μάλλον που τις εξομοιώνουν με τις ηθικοπλαστικές ανοησίες της Χούντας του Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών κλπ.
Το "Μακεδονικό” στην προκειμένη περίπτωση μετά τα μνημόνια μοιάζει με αφορμή για να έρθουν στην επιφάνεια τα σε λανθάνουσα μορφή υπόγεια ρεύματα ολόκληρων στρωμάτων της κοινωνίας που νιώθουν απόκληροι μέσα στην ίδια τους τη χώρα.
Σίγουρα η πΓΔΜ ως αδύναμος γείτονας προσφέρεται για επίδειξη δύναμης μιας κοινωνίας που έχει υποστεί ταπεινώσεις (...ή έστω νομίζει πως τις υπόκειται) από ισχυρότερους ή την ίδια την πραγματικότητα την οποία αγνοεί ακολουθώντας εύπεπτες ανορθολογικές προσεγγίσεις.
Τα υπόγεια ρεύματα που βρήκαν ευκαιρία έκφρασης προχθές μπορεί να εμφανίζουν χαρακτηριστικά θυμικής αντίδρασης και ανορθολογικού ξεσπάσματος αλλά έχουν σοβαρά αίτια και προκύπτουν από πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις, ενίοτε αλληλοσυγκρουόμενες...
Σίγουρα η συγκέντρωση περιελάμβανε πατριωτικά ή εθνικιστικά στοιχεία, αλλά δεν επαρκούν αυτά για να αθροίσουν το μέγεθος του πλήθους και της προθυμίας που επέδειξε αυτό.
Το παζλ των αιτίων που συνθέτουν το πλήθος της αγανάκτησης με χαρακτηριστικά αντισυστημικότητας είναι πολυσχιδές...
Ένα τέτοιο κοινωνικό "θραύσμα” αποτελεί η κατηγορία των θυμωμένων μεγάλων ανθρώπων που εργάστηκαν και αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πως κανείς δεν μπορεί να τους εγγυηθεί έστω και τις πενιχρές πλέον συντάξεις.
Άλλη μια κατηγορία θυμωμένων είναι οι νέοι που αντιλαμβάνονται την απουσία επαγγελματικών ευκαιριών που έχει δημιουργήσει η επί δεκαετίες διάλυση της οικονομίας. Έζησαν τη διάψευση των ψεύτικων προσδοκιών που δημιούργησαν οι σημερινοί κυβερνώντες, οι οποίοι τώρα προσπαθούν να τους κοροϊδέψουν με κάποιες ελάχιστες επιδοτούμενες από κοινοτικά προγράμματα προσωρινές θέσεις εργασίας με αμοιβές ημιαπασχόλησης. Ακόμη και για τέτοιες θέσεις χρειάζεται πολιτικό "δόντι”...
Η συστημική αριστερά και δεξιά νοιάζονται για τον κύριο εκλογικό κορμό τους που είναι κρατικοδίαιτος και κατοικεί στις μικροαστικές συνοικίες. Έχουν αφήσει τις φτωχές συνοικίες έρμαια των ανεξέλεγκτων ξένων, μετατρέποντάς τες σε εύκολα λάφυρα της Χρυσής Αυγής.
Άλλη μια κατηγορία είναι οι άνθρωποι των λαϊκών συνοικιών που χάνουν το σπίτι από τις τράπεζες ή την εφορία γιατί πίστεψαν τους "δεν πληρώνω” ή πράγματι χρεοκόπησαν. Ενώ οι ίδιοι κινδυνεύουν να μείνουν στο δρόμο εκατοντάδες ΜΚΟ νοικιάζουν και προσφέρουν δωρεάν σπίτια σε πρόσφυγες ή λαθρομετανάστες που παριστάνουν τους πρόσφυγες...
Την ίδια ώρα που οι ίδιοι δεν διαθέτουν τα απαραίτητα της διατροφής παρατηρούν τους πρόσφυγες να πετάνε στα σκουπίδια χιλιάδες μερίδες φαγητού που διανέμονται δωρεάν καθημερινά.
Νιώθουν πως αδικούνται ή πως γύρω τους εξυφαίνεται κάποιο σχέδιο φυλετικής ή πολιτισμικής κατάληψης της χώρας.
Μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας πιστεύει πως για όλα τα δεινά του κόσμου φταίει η παγκοσμιοποίηση και ανοίγει τα αυτιά στα κελεύσματα που την αντιστρατεύονται.
Πόσο μάλλον που συχνά εμφανίζεται και κάποιος καθηγητής πανεπιστημίου και υπόσχεται πως αν αναστήσουμε τη συνθήκη του Μπρέτον Γουντς με εθνικά νομίσματα σε κλειδωμένες ισοτιμίες και υψηλούς δασμούς στις εισαγωγές, θα επιστρέψουμε στις συνθήκες εργασίας της χρυσής εποχής της πλήρους ασφάλισης και του σταθερού δια βίου μισθού και στον ιδιωτικό τομέα όπως στο δημόσιο.
Κανένας δεν λαμβάνει υπόψη πως κατά τις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60 για κάθε συνταξιούχο αντιστοιχούσαν 5-6 εργαζόμενοι και τώρα στην Ελλάδα τείνουμε στο 1 προς 1. Κανένας δεν θυμάται πως παρά τις συνθήκες σταθερότητας στην εργασία πριν τη δεκαετία του ‘90 οι εργαζόμενοι ζούσαν πιο φτωχά από ό,τι οι άνεργοι σήμερα...
Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μερικά από τα "θραύσματα” που συναρθρώνουν το κύμα της δυσαρέσκειας το οποίο αναζητεί διέξοδο στη δημιουργία ενός αντισυστημικού πόλου ενώ εμφανίζει κάποια αδρά χαρακτηριστικά εθνολαϊκισμού τα οποία έχουν κάποια ακροδεξιά χαρακτηριστικά, αλλά απέχουν από αυτό το πολιτικό μόρφωμα όπως το γνωρίζαμε.
Προσωπικά περίμενα πως ο πόλος αυτός θα είχε εμφανιστεί νωρίτερα αλλά η παρεμβολή του αντιμνημονιακού "αχταρμά” τον οποίο καπηλεύτηκαν ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ για να φτάσουν στην εξουσία καθυστέρησε το φαινόμενο.
Κάνουν λάθος λοιπόν όσοι χαρίζουν το μέγα πλήθος της προχθεσινής συγκέντρωσης στην άκρα δεξιά.
Λάθος θα κάνουν στην κυβέρνηση όταν μετά το πρώτο σοκ της περασμένης Κυριακής θα επιχειρήσουν να ενισχύσουν τη δημιουργία του νέου πολιτικού πόλου επειδή πιστεύουν πως η δημιουργία ενός κόμματος στα ...δεξιά της ΝΔ θα κόψει ψήφους από αυτήν και θα ψαλιδίσει τη διαφορά της με τον ΣΥΡΙΖΑ...
Η εμπειρία των κομμάτων αυτών από την Ευρώπη δείχνει πως κόβουν ψήφους από το σύνολο των κομμάτων τόσο της δεξιάς και του κέντρου όσο και της αριστεράς.
Το "Εθνικό Μέτωπο” στη Γαλλία, το "AfD” στη Γερμανία, ο Πέπε Γκρίλο στην Ιταλία δεν είναι ακριβώς ακροδεξιά κόμματα. Όπως και ο Τραμπ στις ΗΠΑ έχουν έντονα δημαγωγικά και εθνολαϊκιστικά χαρακτηριστικά αλλά στην Ευρώπη αντλούν ψήφους το ίδιο εύκολα από τα κόμματα της αριστεράς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας Infratest Dimap κατά τις τελευταίες εκλογές στη Γερμανία από το CDU και τους Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) προς την AfD μετακινήθηκαν 1.070.000 ψηφοφόροι, από το SPD 500.000 και από την Αριστερά 430.000, από τους Φιλελεύθερους (FDP) 50.000, και από τους Πράσινους 40.000, ενώ οι νέοι ψηφοφόροι έφτασαν τις 740.000...
Αν υπολογίσει κάποιος τα ποσοστά των παραπάνω κομμάτων από την Αριστερά μετακινήθηκαν αναλογικά περισσότεροι (σχεδόν οι διπλάσιοι) ψηφοφόροι προς το AfD σε σχέση με αυτούς που έχασαν CDU- CSU και SPD.
Επίσης, το αντιμεταναστευτικό ευρωσκεπτικιστικό ΑfD συγκέντρωσε το 22,9% των ψήφων στις περιοχές που αποτελούσαν άλλοτε τη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία, ποσοστό πολύ υψηλότερο από το 13% περίπου που κατέγραψε σε εθνικό επίπεδο.
Τα ίδια στη Γαλλία...
"Το μεγάλο διακύβευμα αυτών των εκλογών είναι η άγρια παγκοσμιοποίηση που θέτει σε κίνδυνο τον πολιτισμό μας. Είτε συνεχίζουμε στον δρόμο της πλήρους απορρύθμισης, είτε επιλέγετε τη Γαλλία" δήλωνε στις τελευταίες εκλογές η επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν που προκρίθηκε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία.
Οι περιοχές που το Εθνικό Μέτωπο εμφανίζεται ιδιαίτερα ισχυρό είναι αποβιομηχανοποιημένες ζώνες που έχουν υψηλή ανεργία και αποτελούσαν τα άλλοτε προπύργια της αριστεράς.
Για αρκετά χρόνια τώρα υπάρχει στις δημοσκοπήσεις ένα σημαντικό ποσοστό που δηλώνει πως αισθάνεται "πουλημένο” από τα κόμματα και δηλώνει θυμό και οργή. Ένα μέρος αυτού απέχει από τις εκλογές ή ψηφίζει πρόσωπα από αντίδραση ή πρόσωπα που γελοιοποιούν το πολιτικό σύστημα.
Ο εθνολαϊκισμός τέμνει όλα τα υπάρχοντα κόμματα εγκαρσίως και καθέτως. Αν κοιτάξετε τα ποιοτικά στοιχεία των ψηφοφόρων ταυτίζεται με τις απόψεις ενός 20-30% της ΝΔ αλλά και 40-50% του ΣΥΡΙΖΑ και πολύ μεγαλύτερο των ΑΝΕΛ.
Οι εξελίξεις που μπορεί να δρομολόγησε το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης ενδέχεται να αποδειχτούν ανατρεπτικές...
Μπορεί να φώναζαν προχθές πως είναι τρελός ο στρατηγός αλλά στην κοινωνία υπάρχει ένα στρώμα που ψάχνεται για "τρέλες”. Εξάλλου οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ παιδί τέτοιας "τρέλας” είναι...
kostas.stoupas@capital.gr απο capital.gr
