ΑΔΕΣΠΟΤΑ: ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΛΥΣΕΙΣ για το ΔΗΜΟ ΜΑΣ του Γρηγόρη Εδιρνέλη*

Πολύς και μεγάλος λόγος γίνεται τελευταία για το πρόβλημα της κλιμακούμενης αύξησης του πληθυσμού των αδέσποτων ζώων, των επιθέσεων τους σε παιδιά και ενήλικες αλλά και της (λησμονηθείσας) λύσσας που έκανε την επανεμφάνιση της μετά από πολλά χρόνια. Όλα τα παραπάνω (που αποτελούν υπαρκτό, διογκούμενο και φλέγον πρόβλημα) παραμερίστηκαν από την δημοσιότητα λόγω των ραγδαίων πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων που τρέχουν στην πατρίδα μας και μονοπωλούν το ενδιαφέρον των ΜΜΕ.

Αδέσποτα και επικίνδυνα ζώα (πρωτίστως σκύλοι) υπήρχαν την χώρα μας ως αποτέλεσμα ανεπιθύμητων γεννήσεων (είτε οικόσιτων είτε όχι) ζώων που ορισμένες φορές ήταν επικίνδυνα για τους κατοίκους πόλεων και  χωριών, ιδίως μικρών παιδιών τα οποία τρομοκρατούσαν, στην καλύτερη των περιπτώσεων, ή τα δάγκωναν στη χειρότερη. Κάποια από αυτά είναι φορείς πλείστων ζωοανθρωπονόσων, δηλαδή ασθενειών (ελάχιστες φορές θανατηφόρων) που μεταδίδονται από αυτά στους ανθρώπους  με κυριότερη τη λύσσα αλλά και  γαστρεντερίτιδα (cambylobacter), λεπτοσπείρωση, λεϊσμανίσαση, ασκαρδιάση, εχινοκοκκίαση ή ταινία (echinococcus granulosus), καθώς και φορείς εξωπαρασίτων  όπως ψύλλοι, τσιμπούρια, κλπ.

Προτού όμως τα προαναφερόμενα απασχολήσουν εντονότερα τα φλας της δημοσιότητας στο Δήμο Ωραιοκάστρου από κάποιο τυχαίο ή δυσάρεστο γεγονός (π.χ επίθεση αδέσποτου, κρούσμα λύσσας, κ.λ.π.) θα πρέπει η τοπική αυτοδιοίκηση να ενσκήψει με προσεκτική διάθεση και ειλικρινή μέριμνα στο πρόβλημα, πριν το βρει μπροστά της με δυσάρεστες για αυτήν αλλά και για όλους μας συνέπειες.

Από την άλλη, είναι δεδομένο ότι η οικονομική κρίση που μαστίζει τα νοικοκυριά δεν επιτρέπει στα ισχνά βαλάντια των Ελλήνων πολιτών την συντήρηση και επιμελημένη φροντίδα ενός οικιακού ζώου συντροφιάς. Βέβαια η μικρή προσωπική μου εμπειρία μαρτυρά πως η παραπάνω απάντηση αποτελεί (εν μέρει) δικαιολογία και πως τα αίτια είναι πολύ βαθύτερα.

Όλα ξεκινούν απ’ την παιδεία, την ευαισθητοποίηση και την αντιμετώπιση του κάθε ατόμου απέναντι στην ιδιοκτησία ενός ζώου συντροφιάς. Δυστυχώς, με λύπη μου τείνω να πιστέψω πως η πλειοψηφία των ιδιοκτητών ή υποψηφίων ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς, δεν έχουν ή αρνούνται να έχουν επίγνωση των ευθυνών τους.

Τι ισχύει όμως σήμερα νομοθετικά για το διογκούμενο αυτό πρόβλημα και ποιες οι υποχρεώσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης;

Σύμφωνα με τον Ν. 4039/2012 (όπως αυτός τροποποιήθηκε με τον Ν. 4235/2014), οι Δήμοι είναι αρμόδιοι πλέον για την μέριμνα των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, συμπεριλαμβανομένου αυτής για την περισυλλογή, νοσηλεία, αποπαρασίτωση, εμβολιασμό, στείρωση, κ.ο.κ. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 5 παρ. 2 του ιδίου νόμου, γίνεται σαφές ότι «…οποιαδήποτε βλάβη ή ζημία προκαλείται από αδέσποτο ζώο βαρύνει τον οικείο Δήμο…».

ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΜΑΣ

Εν προκειμένω, στον Καλλικρατικό Δήμο Ωραιοκάστρου έχει παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των αδέσποτων ζώων είτε ελεύθερα αναπαραχθέντων είτε κυρίως μεταφερόμενων από περιοχή σε περιοχή από πολίτες του Δήμου μας αλλά και άλλων γειτονικών περιοχών.

Αξίζει δε, να σημειωθεί ότι κάποιες φορές αυτά είναι επιθετικά (δαγκώματα, κ.τ.λ.) προς τους κατοίκους και κυρίως σε μικρά παιδιά ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα αδέσποτα βρίσκουν καταφύγιο και σε αυλόγυρους των σχολικών μονάδων.

Σε μεγάλο βαθμό οι Δήμοι της Δυτικής Θεσσαλονίκης αντιμετωπίζουν το έντονο πρόβλημα της λύσσας καθώς και άλλες συναφείς ασθένειες, γεγονός που οδηγεί σε έντονη ανησυχία των δημοτών, μιας και είναι δύσκολο να ελεγχθούν η προέλευση και ο τρόπος διαβίωσης των ζώων αυτών. Αποτέλεσμα είναι να μην καθίσταται δυνατή η συστηματική παρακολούθησή τους, ενώ ελλοχεύει καθημερινά ο φόβος μήπως θρηνήσουμε κάποιο θύμα από επίθεση ζώου.

Ο Δήμος Ωραιοκάστρου δεν διαθέτει προσωπικό για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου που συμπεριλαμβάνει και την μέριμνα των αδέσποτων ζώων. Επιπλέον δεν υπάρχει η υλικοτεχνική υποδομή για την φύλαξη και περίθαλψη τους.

Το πρόβλημα λοιπόν όπως καταδείχθηκε λεπτομερώς, είναι σοβαρό και απαιτείται λύση άμεση και δραστική. Ο Δήμος μας οφείλει να αντιληφθεί την διάσταση του προβλήματος και να δρομολογήσει λύση που είναι πια άκρως επιβεβλημένη. Άμεσα να διασκευαστεί χώρος, ιδιοκτησίας του Δήμου και να δημιουργηθούν και ειδικοί χώροι φύλαξης ανά 2-3 σκυλιά. Η απαιτούμενη δαπάνη είναι ελάχιστη. Στο χώρο αυτό, τα αδέσποτα θα φροντίζονται από κτηνιάτρους της περιοχής είτε εθελοντικά είτε με ανάθεση έργου. Αυτοί, θα εμβολιάζουν και θα θεραπεύουν τα σκυλιά που έχουν ασθένειες. Θα τρέφονται όπως πρέπει και όταν βρίσκεται κάποιος που θέλει να πάρει σκύλο, θα δωρίζεται.

Αναφέρω επιγραμματικά ότι σύμφωνα με την υπ’ αρ. ΚΥΑ 1711/150664/2014 (ΦΕΚ Β 3249) καθορίζονται οι προϋποθέσεις επιχορήγησης των Δήμων για την δημιουργία και λειτουργία καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς, για την υλοποίηση των ενεργειών διαχείρισης αυτών και του ύψους της διαδικασίας και των προϋποθέσεων καταβολής της οικονομικής ενίσχυσης. Δηλαδή με την παραπάνω ΚΥΑ των υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έγινε σαφής καθορισμός των προϋποθέσεων για την ένταξη στο πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης και πληρωμής των δικαιούχων Δήμων ή Συνδέσμων Δήμων, με σκοπό την ίδρυση και λειτουργία των καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής των ενεργειών διαχείρισης, δηλαδή της περισυλλογής, σήμανσης, καταγραφής, στείρωσης, εμβολιασμού, αποθεραπείας, περίθαλψης, υιοθεσίας ή επανένταξης των αδέσποτων σκύλων, κ.λ.π.Άρα, υπάρχει χρηματοδότηση που ο Δήμος Ωραιοκάστρου μπορεί να εξασφαλίσει (να επιχορηγηθεί) για καταφύγιο αδέσποτων ζώων!

Μέρος της συνολικής λύσης του προβλήματος μπορεί να δώσει και η θέσπιση κινήτρων στους δημότες Ωραιοκάστρου για την υιοθέτηση αδέσποτων όπως η μείωση κατά 40- 50% στους λογαριασμούς του νερού για όσους υιοθετήσουν αδέσποτα ζώα, η οποία μείωση θα ισχύει για όλη τη διάρκεια ζωής του ζώου. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις, που θα θελήσουν να υιοθετήσουν ένα σκύλο για φύλαξη θα έχουν επίσης μείωση 40% στους λογαριασμούς του νερού. Πέραν αυτών ο Δήμος Ωραιοκάστρου οφείλει να ξεκινήσει καμπάνια ενημέρωσης για τα αδέσποτα και να οργανώσει ανοιχτή συζήτηση για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο δεν είναι πρόβλημα των αδέσποτων αλλά των ίδιων των ανθρώπων. 

ΔΙΑΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Επιπλέον επιβάλλεται η στενότερη διαδημοτική συνεργασία μεταξύ των όμορων Δήμων, Ωραιοκάστρου, Λαγκαδά, Παύλου Μελά και Ιωνίας ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το φαινόμενο και να δημιουργηθούν 2-3 ή περισσότερα καταφύγια, καθώς και αντίστοιχα δια-/δημοτικά κτηνιατρεία.

Η διαδημοτική αυτή συνεργασία να βασίζεται σε κριτήρια τα οποία θα συσχετίζουν τις περιοχές που θα συνεργαστούν βάσει ομοιογένειας και πληθυσμιακής κατανομής αλλά και της γεωγραφικής θέσης τους. Επίσης, βάσει του πληθυσμού και των χαρακτηριστικών των αδέσποτων (έπειτα από καταγραφή τους), η οποία θα αναδείξει την πληθυσμιακή αναλογία των ζώων με τους κατοίκους του Δήμου.

Κλείνοντας παραθέτω το 2^ο άρθρο (σε σύνολο 14ων) της ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

1. Ο άνθρωπος οφείλει να σέβεται τη ζωή κάθε ζώου.

2. Ο άνθρωπος ανήκει στο ζωικό βασίλειο και δεν μπορεί να εξοντώνει ή να εκμεταλλεύεται τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Αντίθετα, οφείλει να χρησιμοποιεί τις γνώσεις για το καλό των ζώων.

3. Κάθε ζώο δικαιούται φροντίδας, προσοχής και προστασίας από τον άνθρωπο.

* Ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΕΔΙΡΝΕΛΗΣ είναι δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Ωραιοκάστρου και επικεφαλής της Δ.Κ.Π.Ω ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ