Η δημοκρατία της Βαϊμάρης, τα μνημόνια και οι Ελληνικές διεκδικήσεις. Tου Γρηγόρη Εδιρνέλη*

Η γνωστή τραγική κατάληξη της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, την οποία οι δυνάμεις της Αντάντ μετά το 1918 επέβαλαν (μαζί με τους ταπεινωτικούς όρους των συνθηκών των Βερσαλλιών) στην ηττημένη Γερμανία, δίδαξε στην ανθρωπότητα πολλά πράγματα. Κυρίως, όμως, δίδαξε ότι η κοινωνία βιώνει την έξωθεν επιβολή όρων ως ταπείνωση και ότι η κοινωνική δυσφορία μπορεί να οδηγήσει σε τραγωδία, όταν στην ταπείνωση προστίθεται και η αναποτελεσματικότητα, που οδηγεί σε εξαθλίωση (π.χ. από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης στο οικονομικό κραχ του 1929).

Eπομένως με οδηγό το ιστορικό αυτό δίδαγμα, άνετα μπορεί κανείς να κατανοήσει τη σημασία της οικονομικής τραγωδίας που επέφεραν στην πατρίδα μας τα Μνημόνια. Σε συνδυασμό με τη βαθιά ύφεση και ανεργία (την οποία ασφαλώς διευρύνουν και επιτείνουν) καθώς και την τιμωρητική διάθεση διαφόρων ανιστόρητων τεχνοκρατών ή πολιτικών παραγόντων εμπλεκομένων στην εφαρμογή τους, ευεξήγητα βιώνεται ως τερατούργημα από την ελληνική κοινωνία.

Βεβαίως, ο αστικός (μου) πολιτισμός θα επέβαλλε να «αποδεχθώ» την τήρηση των δεσμεύσεων και την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων. Πράγματι, το περίφημο ρωμαϊκό «οι συμβάσεις είναι τηρητέες» ή «pacta sunt servanda», από το οποίο άντλησαν ο αστικός πολιτισμός και η αστική ηθική, δεν είναι μόνο ένας ηθικός κανόνας. Θεμελιώνοντας το αξιόπιστο των συναλλαγών και των πιστωτικών δραστηριοτήτων, δημιουργεί δανειοληπτική ικανότητα και γίνεται βάση ανάπτυξης σύμφωνα με τους αστούς οικονομολόγους. Αλλά τα Μνημόνια στερούνται στοιχείων του αστικού πολιτισμού, καθώς έχουν καταστρέψει τις σχέσεις της κοινωνίας μας με τον πυρήνα του αστικού πολιτισμού, την αξιοπιστία.

Όμως, οι Γερμανοί οφείλουν να σταθούν μια στιγμή και να σκεφτούν τη δική τους ιστορία. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Σύμμαχοι θυμήθηκαν τις καταστροφικές συνέπειες των γερμανικών αποζημιώσεων από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ολόκληρο όμως το δημόσιο χρέος των ναζί, που αντιστοιχούσε σε πάνω από το 600% του γερμανικού ΑΕΠ, παραγράφηκε και μηδενίστηκε.

Το προϋπάρχον απλήρωτο χρέος από την περίοδο της Βαϊμάρης περιορίστηκε σε ένα ελάχιστο κλάσμα του αρχικού ποσού. Στην συνέχεια, οι διεκδικήσεις των παλαιών χρεών διαχωρίστηκαν αυστηρά από τα ταμεία για τη γερμανική ανοικοδόμηση. Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία αποπλήρωσε τελικά το τελευταίο μέρος του μόλις το 2010.

Η Γερμανία ασφαλώς ζούσε πολύ πάνω από τις δυνατότητές της τη ναζιστική περίοδο, ενώ λεηλάτησε και την υπόλοιπη Ευρώπη. Όμως, οι Αμερικανοί όχι μόνο συμφώνησαν να παραγράψουν παλαιά χρέη αλλά έδωσαν στους Γερμανούς εκατομμύρια δολάρια με το σχέδιο Μάρσαλ.

Η ίδια η Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία μετά το 1989 δεν καταδίκασε την πρώην Ανατολική Γερμανία σε λιτότητα για να διορθώσει τη παραπαίουσα κομμουνιστική οικονομία της. Αντιθέτως, ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ επέτρεψε στους Ανατολικογερμανούς να ανταλλάξουν τα σχεδόν άνευ αξίας ανατολικογερμανικά μάρκα με γερμανικά στην πληθωριστική ισοτιμία 1 προς 1 και στη συνέχεια διέθεσε το ισόποσο άνω του ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ για την ανόρθωση της ανατολικής οικονομίας.

Εάν οι Σύμμαχοι και αργότερα η κυβέρνηση της ίδιας της Γερμανίας είχαν εφαρμόσει αυτά που κηρύσσουν σήμερα οι Γερμανοί πολιτικοί για την Ελλάδα, η Γερμανία θα ήταν σήμερα πολύ φτωχότερη από την κατάσταση που παρουσιάζει τώρα.

Η Γερμανία κερδίζει λίγα (;) και η Ευρώπη πρόκειται να χάσει πάρα πολλά, καταδικάζοντας εμάς τους Έλληνες στη φτώχεια ως τιμωρία για το (αμαρτωλό) παρελθόν μας. Η φράου Μέρκελ οφείλει λοιπόν, να μιμηθεί το πνεύμα του μακροοικονομικού ελέους (;) των Συμμάχων μετά το 1945 και τη Δυτικογερμανική γενναιοδωρία (;) προς τους Ανατολικογερμανούς εξαδέλφους τους μετά το 1989.

Η Ελλάδα δεν είναι ηττημένη σε κάποιο πόλεμο. Αλλά η μετατροπή της χώρας μας σε άτυπο προτεκτοράτο τα τελευταία 6 χρόνια μνημονιακής νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης έχει γελοιοποιήσει κάθε ιδέα θεσμικής ισοτιμίας στην Ευρωζώνη.

Η ταπείνωση είναι η πιο υποτιμημένη δύναμη στην πολιτική. Οι άνθρωποι σε μεγάλο βαθμό αφομοιώνουν έστω και με δυσκολία την ανέχεια, την πείνα και τον πόνο. Όμως, τα πιο ανθρώπινα αισθήματα, της αναζήτησης αξιοπρέπειας και δικαιοσύνης δεν απορρέουν από συγκεκριμένες ιδεολογίες.

Τέλος, αξίζει να επισημανθεί πως η Γερμανία δεν φοβόταν, μέχρι πρόσφατα, ότι θα ζητήσουμε πραγματικά αποζημιώσεις και επανορθώσεις. Επειδή, ΟΛΕΣ οι προηγούμενες κυβερνήσεις πειθήνια δεν το έκαναν έως τώρα.

Έχει άδικο λοιπόν, η προπαγάνδα της Γερμανίας από την εποχή του Φαλμεράγιερ, να μας παρουσιάζει σαν «εμποράκους Λεβαντίνους» που κάνουν «ντόρο» για να πάρουν δήθεν «κάτι»;

Σήμερα η μνήμη της γερμανικής συμπεριφοράς και ευθύνης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αναμοχλεύεται στο μυαλό κάθε νοήμονος ανθρώπου (άρα και του δικαστή) εξαιτίας της σύγχρονης μορφής ηγεμονίας που ασκεί η Γερμανία στην Ευρώπη.

Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, με την τελευταία καταδικαστική για την Ιταλία απόφαση του, μάλλον όχι εσκεμμένα, φαίνεται ν’ ανοίγει τον δρόμο για συνέχιση των δικαστικών ενεργειών των θυμάτων για συγκεκριμένες υποθέσεις (αιχμαλωσία Ιταλών πολιτών, σφαγή στο Δίστομο, στο Χορτιάτη, κ.λ.π, κ.λ.π).

Όπως δείχνουν οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις η εκκωφαντικά απουσιάζουσα μέχρι πρότινος πολιτική βούληση να διεκδικήσει, πλέον υφίσταται, συνοδευόμενη μάλιστα από την αταλάντευτη συμπαράσταση και στήριξη του Ελληνικού λαού.

Ο Γρηγόρης Εδιρνέλης είναι δικηγόρος, δημοτικός σύμβουλος και επικεφαλής της Δημοτικής Κίνησης Πολιτών Ωραιοκάστρου ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ