Μια άλλη (;) ανάγνωση της σημερινής πολιτικής πραγματικότητος. Άρθρο του Δημήτρη Παπαδόπουλου (Σταυριώτη)

Μια άλλη(;) ανάγνωση της σημερινής πολιτικής πραγματικότητος

Του Δημητρίου Σ. Παπαδόπουλου (Σταυριώτη)*

Αυτά τα έγραφε ο Osvald Spengler, ακριβώς έναν αιώνα πριν: «τα μεγάλα κόμματα είναι μόνον φαινομενικά κέντρα των αποφασιστικών ενεργειών. Ένας μικρός αριθμός ικανότερων μυαλών, που τα ονόματά τους αυτή τη στιγμή δεν είναι ίσως τα πιο γνωστά, αποφασίζουν για τα πάντα, ενώ η μεγάλη μάζα των πολιτικών δεύτερης σειράς, ρήτορες και λαοπρόβλητοι εκπρόσωποι των πληβείων, βουλευτές και δημοσιογράφοι, επίλεκτοι επαρχιακού ορίζοντα, καλλιεργεί προς τα κάτω την ψευδαίσθηση αυτοδιάθεσης του λαού». Αμφιβάλλει κανείς ότι τα παραπάνω έχουν απόλυτη ισχύ και σήμερα;

Υπάρχουν πολλά που συμβαίνουν τούτον τον καιρό στη χώρα μας, για τα οποία δεν έχουμε (δεν μάς επιτρέπεται να έχουμε) την παραμικρή ιδέα. «Η Ελλάδα, αυτό το μικρό και περιζήτητο μαγαζάκι της Μεσογείου» (η έκφραση ανήκει στον Fernand Braudel) είναι υπερβολικά σημαντική για το παγκόσμιο γίγνεσθαι, ώστε να αφεθεί η τύχη της στις αποφάσεις ενός λαού. Πόσο μάλλον των Ελλήνων που ιστορικά και ψυχολογικά είναι απρόβλεπτοι. Ένα έθνος που χάρισε στην Ιστορία, όχι μόνον απίθανους ήρωες, αλλά και εξ ίσου, απίθανους προδότες. Και τούτοι οι τελευταίοι, βρίθουν στο πολιτικό σκηνικό τις τελευταίες τουλάχιστον τρεις δεκαετίες.

Το τι ακριβώς συμβαίνει λοιπόν, είναι πολύ δύσκολο να το μαντέψουμε. Όσο κι αν διαβάσουμε για όλα όσα συμβαίνουν και όσο κι αν παρακολουθούμε στενά και σχολαστικά τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις. Οι σημαντικές λεπτομέρειες που συζητιούνται πίσω από κλειστές πόρτες δεν θα φθάσουν ποτέ στην αντίληψή μας, αλλά θα είναι αυτές που θα καθορίσουν τις εξελίξεις. Μόνον από τα αποτελέσματά τους θα μπορέσουμε να τις κατανοήσουμε κάπως, όταν θα είναι πια πολύ αργά… όταν θα τα υποστούμε… Έτσι, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να θέσουμε τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο μιας καθολικής ιστορικής θεώρησης, να κάνουμε κάποιες προβλέψεις και ίσως να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα. Τα οποία βεβαίως δεν είναι διόλου σίγουρο ότι θα είναι ασφαλή. Διότι, αντίθετα με την κοινότατη και κοινότοπη διατύπωση που πολλοί αναμασούν, η Ιστορία ποτέ δεν επαναλαμβάνεται. Η Ιστορία είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Άρα απρόβλεπτη. Η πραγματική Ιστορία είναι απαλλαγμένη από νόμους. Μπορεί να προαισθάνεται κανείς το μέλλον και υπάρχει μια ματιά που διεισδύει στα μυστικά του, αλλά το μέλλον δεν μπορεί να υπολογιστεί. Βλέπετε, την Φύση, μπορεί να την πραγματεύεται κανείς επιστημονικά, την Ιστορία όμως όχι! Μόνον ποιητικά μπορεί να την προσεγγίσει και ίσως διαισθητικά. Αυτό που κάνει έναν μεγάλο πολιτικό άνδρα να ξεχωρίζει, είναι η ματιά της Ιστορίας υπό το πρίσμα της αιωνιότητας, η απόσταση, ή μάλλον η κατά το δυνατόν απάλειψη του Χρόνου. Τι θέλω να πω; Από τη γη, βλέπουμε το φεγγάρι να είναι μεγαλύτερο από τον Δία και τον Κρόνο. Δεν είναι όμως. Ο φυσικός, αλλά κι όλοι εμείς, έχουμε εδώ και εκατονταετίες απαλλαγεί από αυτήν την προκατάληψη. Η συντριπτική πλειοψηφία όμως των ιστορικών και όλων ημών, έχουμε αποβάλλει την ανάλογη προκατάληψη της οπτικής της σύγχρονης πραγματικότητας; Μπορούμε να συλλάβουμε το τρέχον γίγνεσθαι, αποστασιοποιημένοι από το παρόν; Η απάντηση είναι, όχι και τόσο! Και στην πολιτική: προκειμένου να κρίνουμε κάθε γεγονός, πρέπει να το εντάξουμε σε μια ευρύτερη ιστορική σφαίρα, (υπέρ)τοπική και (δια)χρονική και ύστερα να προσπαθήσουμε να βγάλουμε συμπεράσματα. Ένα απλό παράδειγμα: μια σημερινή ήττα, μπορεί να είναι ο σπόρος της αυριανής νίκης. Όπως βέβαια και το αντίστροφο.

Επί του προκειμένου: για τη σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ελάχιστα μπορούμε να πούμε και είναι νωρίς να την κρίνουμε. Πρέπει να της δοθεί χρόνος. Μπορεί να λέγεται και να γράφεται κατά κόρον ότι οι διοικούντες αργούν να αντιδράσουν στην επείγουσα δύσκολη κατάσταση και ότι κάθε μέρα που περνά είναι εις βάρος της χώρας, ωστόσο σε μια πιο μακρινή μεσοπρόθεσμη, προοπτική, είναι γεγονός ότι εάν καταφέρουν και σταθεροποιηθούν στην κυβέρνηση θα έχουν πολύ περισσότερα περιθώρια ελιγμών, μαζί με την απαραίτητη εμπειρία διοίκησης που θα αποκτήσουν. Είναι ακόμη σαφές ότι οι ξένοι δανειστές έχουν την δυνατότητα να αποσταθεροποιήσουν την κατάσταση και να οδηγήσουν την ελληνική κυβέρνηση σε ολοκληρωτική αποτυχία. Τολμούν όμως να το κάνουν; Ακόμη κι αν απομονώσουμε τους πολιτικούς και γεωστρατηγικούς παράγοντες και περιοριστούμε στους οικονομικούς, εγώ ξέρω ότι, την ίδια αγωνία που έχει ένας οφειλέτης να ξεπληρώσει το χρέος του, έχει κι ο δανειστής που περιμένει να τού επιστραφούν τα χρήματά του. Το λοιπόν, αντίθετα με τους θλιβερούς οσφυοκάμπτες της προηγούμενης συγκυβέρνησης, οι σημερινοί δείχνουν να συνειδητοποιούν την αξία των «χαρτιών» που έχουν στα χέρια τους.

Προσωπικά τους συμπαθώ ακόμη, κυρίως για λόγους αισθητικής. Και εξ αυτού αντλώ αρκετή ικανοποίηση. Ναι, μού αρέσει η εικόνα των νεαρών σαραντάρηδων, μερικοί εκ των οποίων είναι και αρκούντως αντισυμβατικοί. Όταν τους συγκρίνεις μ’ εκείνα τα πολιτικά λείψανα της προηγούμενης συγκυβέρνησης, κι όταν τους αντιπαραβάλλεις πάλι μ’ εκείνα τα επίσης υποτιθέμενα προοδευτικά κουφάρια (νεαρά και νεόκοπα ως επί το πλείστον) που αφήνονται να παρασύρονται άβουλα σ’ ένα Ποτάμι, συμβιβασμένο με το καταστημένο, δεν μπορεί παρά να νοιώσεις μιας κάποιας μορφής αισθητική πλησμονή.

Η πραγματικότητα όμως είναι σκληρή. Το έργο που καλείται να επιτελέσει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι τιτάνιο και οι πιθανότητες να το φέρει εις πέρας εξαιρετικά αμυδρές. Όλοι το συνειδητοποιούμε αυτό. Και φυσικά όταν τους ψηφίζαμε δεν ήμασταν τόσον αφελείς ώστε να περιμένουμε από τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη να μάς σώσουν. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι προχθές ψηφίζαμε κατά κόρον πρόσωπα που μάς οδήγησαν στην καταστροφή και ότι ακόμη και σήμερα το κάνουμε. Ο Σαμαράς και ο Άδωνης ζούν και βασιλεύουν εισέτι στις συνειδήσεις και στις προτιμήσεις πάμπολλων ψηφοφόρων. Το ίδιο και ο Βενιζέλος και ο Λοβέρδος. Πρέπει πρώτα να αλλάξουμε εμείς και μετά να φύγουν αυτοί. Κι αφού αυτοί είναι ακόμη εδώ, άρα εμείς δυστυχώς δεν είμεθα έτοιμοι ακόμη ν’ αλλάξουμε. Όπως η οικονομική κατάρρευση επακολούθησε την ηθική και την πολιτική που είχε ήδη συντελεσθεί στη χώρα μας, έτσι και η οικονομική ανάκαμψη θα επέλθει ως αποτέλεσμα μιας προηγούμενης ηθικής και την πολιτικής αναβάθμισης. Αλλιώς δεν γίνεται, κι αυτό παίρνει χρόνο.

Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ αυτός που θα μπορέσει να το πετύχει αυτό; Δεν το γνωρίζουμε. Ίσως απλώς να συντηρούμε μιαν αμυδρή φρούδα(;) ελπίδα. Εκείνο που στα σίγουρα ξέρουμε, είναι ότι οι άλλοι που τον αντιπαλεύονται, εάν παραμείνουν όπως είναι, σίγουρα δεν είναι αυτοί που θα μπορέσουν…

*Ο Δημήτριος Σ. Παπαδόπουλος (Σταυριώτης), είναι συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων