"Ο κόσμος της εργασίας και του πολιτισμού, οφείλει να αποτρέψει την ενεστώσα βαρβαρότητα". Του Γρηγόρη Εδιρνέλη*

«Η διεθνής, η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση και η εφαρμογή των μνημονικών υποχρεώσεων, έχουν δημιουργήσει στην χώρα μας αλλά και στις άλλες Μεσογειακές χώρες τις πιο δυσμενείς συνθήκες κοινωνικο-οικονομικής αβεβαιότητας και ανασφάλειας για τον κόσμο της μισθωτής εργασίας, των ανέργων και των συνταξιούχων.

Στην Ευρώπη και την Ελλάδα οι εφαρμοζόμενες πολιτικές κατά την τελευταία 5ετία δεν κατόρθωσαν να εμποδίσουν την διείσδυση της χρηματοπιστωτικής κρίσης στους αρμούς της πραγματικής οικονομίας και να δημιουργήσουν συνθήκες ανάσχεσης της οικονομικής κρίσης και περιορισμού των επιπτώσεών της στον κόσμο της μισθωτής εργασίας, με τις απολύσεις, την αύξηση της ανεργίας (1,5 εκ. άτομα περίπου στο τέλος του 2013), την μείωση του εισοδήματος, την μείωση των συντάξεων, την διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, την ουσιαστική κατάργηση του κράτους πρόνοιας και την συρρίκνωση των κοινωνικο-ασφαλιστικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων γενικότερα.

Πέντε περίπου χρόνια μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης, οι εφαρμοζόμενες πολιτικές στην Ελλάδα που εμπεριέχονται στο Μνημόνιο Ι και ΙΙ αλλά και αυτές που προβλέπονται ότι θα υλοποιηθούν στα πλαίσια του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος 2012 – 2015, είναι συνυφασμένες, κυρίως, με την «αποκατάσταση της τάξης του κέρδους» και στοχεύουν στην πλήρη απαξίωση της εργασίας και στην ελεγχόμενη απαξίωση του κεφαλαίου και της τεχνολογίας».

Συνεπώς ο κόσμος της εργασίας και του πολιτισμού, μέσα από τις διαφορετικότητές του αλλά με ενιαία θέληση που πηγάζει από τις πηγές των αξιών του παγκόσμιου πολιτισμού (απ' τον Αισχύλο και τον Σοφοκλή, στον Ουγκώ, τον Τολστόι, τον Στάιμπεκ, τον Μπρεχτ, τον Πικάσσο, τον Γκόγια, τον Ντελακρουά, τον Michelangelo, τον Σολωμό, τον Σικελιανό, τον Παλαμά, τον Αναγνωστάκη, Λειβαδίτη, Ρίτσο, τον Χ. Πίντερ και τον Κ. Λόουτς κ.α., οφείλει να αποτρέψει τις γενεσιουργές αιτίες αυτής της βαρβαρότητας.

Απ' τον καιρό του ψυχρού πολέμου, στους δρόμους και προς πάσα κατεύθυνση, οι λαοί διαδήλωναν για ΙΔΕΕΣ που ποτέ δεν εφαρμόστηκαν και σήμερα έχουν την ίδια σημαντικότατη επικαιρότητα.

. ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΔΙΚΑΙΗ ΔΙΕΘΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΑΞΗ.

. ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΟΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΤΟ ΙΔΡΥΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΕΘΝΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΠΑΡΑΒΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ «ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ».

. ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

. ΓΙΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΞΙΑΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΠΟΥ ΣΗΚΩΣΑΝ ΚΑΙ ΣΗΚΩΝΟΥΝ «οι νέοι με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν (και τους λένε) αλήτες, στους δρόμους και στις πλατείες με το μόνο πράγμα που τους έχει απομείνει, μια παλάμη τόπο κάτω απ’ το ανοιχτό πουκάμισο..»

Θα ήθελα να κλείσω με τα σύμβολα ή μάλλον με μερικά σύμβολα που αναδείχθηκαν στην κρίση του 1929 στις ΗΠΑ και ΕΥΡΩΠΗ και μας τροφοδοτούν και σήμερα με μεγάλα ψυχικά αποθέματα και διαμορφώνουν συνειδήσεις».

Α) Woodrow Wilson Guthrie (1912 – 1967) Αμερικανός τραγουδοποιός, μυθιστοριογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, στοχαστής, εκφωνητής ραδιοφώνου, στιχουργός, ζωγράφος, ακτιβιστής.

Δημιούργησε (για την ακρίβεια οι φίλοι του) ένα συγκρότημα «The Almanac Singers», το οποίο οργάνωσε κοινωνικούς αγώνες, εργατικά σωματεία και προώθησε τον αντιφασισμό και την ειρήνη. Στη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου συνέθεσε εκατοντάδες αντιχιτλερικά τραγούδια, ιστορικές μπαλάντες για να εμψυχώσει τα στρατεύματα.

Την περίοδο του Μακαρθισμού ο Guthrie και άλλοι έγραψαν τραγούδια για τα συνδικάτα, τα ίσα δικαιώματα, την ελευθερία του λόγου και μπήκαν στη «μαύρη λίστα».

Πέθανε στις 3/10/1967 και η τέφρα του σκορπίστηκε στη θάλασσα.

Β) ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ (1898 – 1956). Θεατρικός συγγραφέας, στοχαστής, σκηνοθέτης θεάτρου. Τα έργα που «σημάδεψαν» την καριέρα του και τα γνωρίζει το ελληνικό θεατρικό κοινό, ήταν: «Η όπερα της πεντάρας» (1928), «Τρόμος και Αθλιότητα του Γ' Ράιχ» (1936 – 1938), «Η ζωή του Γαλιλαίου» (1938), «Ο καυκασιανός κύκλος με την κιμωλία» (1944), κ.α.»

Ο Μπρεχτ κατηγορήθηκε στη Ναζιστική Γερμανία για έσχατη προδοσία και πήρε το δρόμο της εξορίας. Στις ΗΠΑ ανακρίθηκε για «αντιαμερικανική» και φιλοκομμουνιστική στάση και έφυγε για την Ευρώπη. Στην πρώην Ανατολική Γερμανία (DDR) που κατέφυγε, είχε προβλήματα με τη λογοκρισία όπως και με την πρώην ΕΣΣΔ. Κάτι που μου έχει μείνει από το έργο του, είναι: «Δεν χρεώνω τις μάστιγες στην κακή φύση του ανθρώπου. Τις χρεώνω στην κακή παιδεία». Ο Μπρεχτ πάντως έπλασε με μοναδική ακρίβεια τον αδίστακτο γκάνγκστερ που σήμερα κυβερνάει κυρίως την υπερδύναμη η οποία αρχίζει να γίνεται πρώην, τον αδύναμο στρατιώτη που φλέγεται στη Μ. Ανατολή, τον καταπονημένο τρομοκράτη που δολοφονεί δολοφονούμενος, τον καλοταϊσμένο αστό που οδηγεί σε αδιέξοδο τους γόνους του, τον μικροαπατεώνα έμπορο που συντηρεί πολέμους και τον μεγαλοκαρχαρία που τους χρηματοδοτεί.

Ο Μπρεχτ προσπαθούσε να υπηρετήσει με παρρησία και πολυδιάστατο ταλέντο την υπόθεση της κοινωνικής επανάστασης, υπολογίζοντας συνειδητά πως δεν πρόκειται για ανάγκη του «καιρού» αλλά για ανάγκη όλων των «καιρών». Βασικός σκοπός του Μπρεχτ ήταν η ενημέρωση της εργατικής τάξης και γενικότερα επικέντρωνε στο κοινό. Ήθελε να περάσει τη λογοτεχνία σε ένα κοινό που δεν είχε πρόσβαση σ' αυτήν λόγω ελλιπούς εκπαίδευσης. Ήθελε με το έργο του να συμβάλει στην ένταξη του συνειδητοποιημένου ανθρώπου στην κοινωνία. Το ίδιο προσπάθησε να κάνει μέσα από την ποίησή του.

Γ) ΣΤΑΪΝΜΠΕΚ ΤΖΩΝ ΕΡΝΣΤ (1902 – 1968). Αμερικανός μυθιστοριογράφος. Το γνωστότερο έργου του «Τα σταφύλια της οργής», όπου εξέφρασε την κοινωνική πικρία που προκάλεσε η Μεγάλη Οικονομική Κρίση του 1929 και εξέθεσε τις σκληρές συνθήκες ζωής των πλανόδιων εργατών γης. Τιμήθηκε, το 1962, με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο ο Στάινμπεκ υπηρέτησε ως πολεμικός ανταποκριτής και έγραψε ορισμένα προπαγανδιστικού τύπου έργα, όπως το μυθιστόρημα «Έδυσε το φεγγάρι».

Προτού αναδειχθεί ως συγγραφέας, άσκησε για μεγάλο διάστημα χειρωνακτικές εργασίες, για να συντηρείται, ενώ παράλληλα έγραφε τα πρώτα έργα του.

Το πλατύ παγκόσμιο κοινό τον έμαθε από το μυθιστόρημα «Ανατολικά της Εδέμ» που την κινηματογραφική προσαρμογή έκανε ο σκηνοθέτης Ελία Καζάν και επίσης το «Βίβα Ζαπάτα» πάλι σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν.

Η φήμη του Στάινμπεκ στηρίζεται κυρίως στα νατουραλιστικά μυθιστορήματα με προλεταριακά θέματα, που έγραψε τη δεκαετία του 30. Τα έργα αυτά αποτελούν την κορύφωση των δυνατοτήτων του να δημιουργεί δομές πλούσιες σε συμβολικές προεκτάσεις και να μυθοποιεί τους ήρωες του ανάγοντάς τους σε αρχέτυπα.

*Ο Γρηγόρης Εδιρνέλης είναι δικηγόρος, δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Ωραιοκάστρου και επικεφαλής της Δημοτικής κίνησης «ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ – ΑΝΑΤΡΟΠΗ»